فیشینگ (Phishing) یکی از رایج‌ترین حملات سایبری است که در آن هکرها با جعل هویت سازمان‌های معتبر، اطلاعات حساس کاربران را سرقت می‌کنند. این حملات معمولاً از طریق ایمیل‌های جعلی، پیامک‌های فریبنده و صفحات وب مخرب انجام می‌شوند. هدف فیشینگ، دسترسی به رمزهای عبور، اطلاعات بانکی و داده‌های شخصی کاربران است. اگر قربانی حمله فیشینگ شده‌اید، نباید وحشت کنید؛ بلکه باید گام‌های درستی برای محافظت از حساب‌های خود بردارید. در این مقاله، بررسی می‌کنیم که بعد از حمله فیشینگ چه کارهایی باید انجام دهید و چگونه از حملات آینده جلوگیری کنید.
فیشینگ چیست و چرا باید نگران آن باشیم؟
فیشینگ (Phishing) یک روش کلاهبرداری اینترنتی است که هکرها از طریق ایمیل‌های جعلی، پیامک‌های مشکوک یاسایت‌های تقلبی سعی می‌کنند اطلاعات حساس کاربران مانند رمز عبور، اطلاعات بانکی و داده‌های شخصی را سرقت کنند. در این حمله، مهاجمان خود را به‌عنوان سازمان‌های معتبر مانند بانک‌ها، سرویس‌های ایمیل یا شبکه‌های اجتماعی جا می‌زنند تا قربانیان را فریب دهند.
چرا باید نگران فیشینگ باشیم؟ زیرا این نوع حمله می‌تواند منجر به از دست دادن پول، هک شدن حساب‌های شخصی و حتی سرقت هویت شما شود. با پیشرفته‌تر شدن تکنیک‌های فیشینگ، تشخیص این حملات سخت‌تر شده و فقط یک کلیک اشتباه می‌تواند امنیت شما را به خطر بیندازد. 🚨 بنابراین، آگاهی و احتیاط مهم‌ترین راهکارهای مقابله با فیشینگ هستند.
گام‌های فوری پس از حمله فیشینگ
۱. بررسی کنید که چه اطلاعاتی به سرقت رفته است
پس از شناسایی حمله فیشینگ، اولین اقدام این است که مشخص کنید چه اطلاعاتی در معرض خطر قرار گرفته‌اند. برخی از اطلاعات حساس شامل:
- نام کاربری و رمز عبور
- اطلاعات بانکی و کارت‌های اعتباری
- ایمیل‌های مهم و فایل‌های ذخیره‌شده در حساب‌های آنلاین
- اطلاعات شخصی مانند شماره تلفن و آدرس
۲. بلافاصله رمزهای عبور خود را تغییر دهید
اگر متوجه شدید که رمز عبورتان لو رفته است، در اسرع وقت آن را تغییر دهید. برای امنیت بیشتر:
- از رمزهای عبور قوی و یکتا استفاده کنید.
- احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) را فعال کنید.
- از مدیر رمز عبور برای ذخیره و تولید رمزهای امن استفاده کنید.
۳. حساب‌های بانکی و تراکنش‌های مالی را بررسی کنید
اگر اطلاعات بانکی شما در خطر است:
- با بانک خود تماس بگیرید و اطلاع دهید که احتمال سرقت اطلاعات بانکی وجود دارد.
- هرگونه تراکنش مشکوک را بررسی کنید و در صورت نیاز کارت بانکی خود را مسدود کنید.
- گزارش سوءاستفاده را به بانک ارائه دهید تا اقدامات امنیتی بیشتری انجام شود.
۴. بررسی کنید که آیا حساب‌های دیگر شما هم در خطر هستند
اگر از یک رمز عبور در چندین حساب مختلف استفاده کرده‌اید، احتمال سرقت اطلاعات در سایر حساب‌های شما نیز وجود دارد. تمامی حساب‌های مهم خود را بررسی کنید و در صورت نیاز، رمزهای عبور آنها را تغییر دهید.
۵. دستگاه‌های خود را اسکن کنید
برخی از حملات فیشینگ ممکن است شامل نصب بدافزارها و کی‌لاگرها (Keylogger) روی سیستم شما باشند. بنابراین:
- یک اسکن کامل با آنتی‌ویروس معتبر انجام دهید.
- تمام نرم‌افزارهای خود را به‌روز نگه دارید.
- برنامه‌های مشکوک را از دستگاه خود حذف کنید.
۶. حساب ایمیل و سرویس‌های متصل به آن را بررسی کنید
هکرها ممکن است به ایمیل‌های متصل به حساب‌های دیگر شما دسترسی پیدا کنند و از آن برای بازیابی رمزهای عبور سایر حساب‌ها استفاده کنند. بررسی کنید که:
- آیا تنظیمات ایمیل شما تغییر کرده است؟ (مثلاً ایمیل‌های ارسالی مخفیانه به آدرس دیگری فوروارد شده‌اند؟)
- آیا دستگاه‌های مشکوکی به حساب ایمیل شما وارد شده‌اند؟
- ایمیل‌های ناشناخته‌ای که ارسال نشده‌اند را بررسی کنید.
۷. گزارش حمله فیشینگ به سازمان‌های مربوطه
- اگر حمله فیشینگ از طریق ایمیل کاری یا حساب بانکی رخ داده است، آن را به مدیر IT شرکت یا بانک خود گزارش دهید.
- در سرویس‌هایی مانند Gmail یا Outlook، امکان گزارش فیشینگ وجود دارد و این کار باعث می‌شود سرویس‌دهندگان ایمیل، فرستنده‌های مخرب را مسدود کنند.
- اگر در شبکه‌های اجتماعی مورد حمله فیشینگ قرار گرفته‌اید، اکانت خود را بازیابی کنید و به پشتیبانی آن پلتفرم اطلاع دهید.
۸. آموزش ببینید و برای آینده آماده شوید
- همیشه قبل از کلیک روی لینک‌های ناشناس، آدرس وب‌سایت را بررسی کنید.
- از ایمیل‌هایی که درخواست اطلاعات شخصی دارند، دوری کنید.
- هرگز روی لینک‌های ناشناس در پیامک‌ها کلیک نکنید.
- از افزونه‌های امنیتی در مرورگر خود استفاده کنید که سایتهای فیشینگ را مسدود می‌کنند.
پيشنهاد وب رمز: اگر قصد مطالعه بیشتر در باره “چگونه دامنه سایتهای کلاهبرداری یا فیشینگ را شناسایی کنیم؟” دارید ما به شما این مقاله را پیشنهاد میدهیم.
چگونه بفهمم که مورد حمله فیشینگ قرار گرفته‌ام؟
اگر به هر دلیلی مشکوک هستید که ممکن است مورد حمله فیشینگ قرار گرفته باشید، باید به چند نشانه مهم توجه کنید. یکی از رایج‌ترین نشانه‌ها دریافت ایمیل یا پیامک مشکوک است که از شما می‌خواهد روی یک لینک کلیک کنید یا اطلاعات حساس خود را وارد کنید. این پیام‌ها معمولاً ظاهر معتبر دارند اما در جزئیات، مانند دامنه ایمیل فرستنده یا لینک‌های مخفی، اختلافاتی دیده می‌شود.
اگر پس از کلیک روی یک لینک مشکوک، به صفحه‌ای غیرعادی هدایت شدید که از شما اطلاعات ورود، شماره کارت بانکی یا رمز عبور درخواست می‌کند، احتمالاً این یک وب‌سایت جعلی فیشینگ است. در برخی موارد، پس از ورود اطلاعات، ممکن است دسترسی به حساب خود را از دست بدهید یا متوجه تغییرات غیرمجاز در حساب‌های بانکی، ایمیل یا شبکه‌های اجتماعی شوید.
یکی دیگر از نشانه‌های حمله فیشینگ، دریافت نوتیفیکیشن از بانک یا سرویس‌های آنلاین درباره ورودهای مشکوک از دستگاه‌های ناشناخته است. همچنین، اگر ناگهان ایمیل‌های تایید تغییر رمز عبور را دریافت کنید بدون اینکه خودتان درخواست داده باشید، باید سریعاً اقدامات امنیتی انجام دهید.
در موارد پیشرفته‌تر، ممکن است روی سیستم شما بدافزارهایی مانند کی‌لاگر (Keylogger) یا نرم‌افزارهای جاسوسی نصب شود که بدون اطلاع شما اطلاعات حساس را سرقت می‌کنند. اگر متوجه کند شدن ناگهانی سیستم، ارسال ایمیل‌های غیرمجاز از حساب شما یا فعالیت‌های مشکوک در حساب‌های بانکی شدید، احتمالاً مورد حمله فیشینگ قرار گرفته‌اید.
برای اطمینان از اینکه اطلاعات شما در خطر نیست، بلافاصله رمزهای عبور را تغییر دهید، احراز هویت دو مرحله‌ای را فعال کنید، حساب‌های بانکی را بررسی کرده و سیستم خود را با آنتی‌ویروس اسکن کنید. اگر احساس کردید که داده‌های مهمی لو رفته‌اند، حتماً به بانک، سرویس ایمیل و پشتیبانی وب‌سایت‌های مورد استفاده اطلاع دهید تا اقدامات لازم برای امنیت بیشتر انجام شود.
انواع فیشینگ و روشهای کلاهبرداری اینترنتی
فیشینگ ایمیلی (Email Phishing)
این روش رایج‌ترین نوع حملات فیشینگ است که در آن هکرها ایمیل‌هایی جعلی ارسال می‌کنند که ظاهری کاملاً مشابه ایمیل‌های معتبر دارند. معمولاً این ایمیل‌ها حاوی لینک‌هایی هستند که کاربر را به صفحات تقلبی هدایت می‌کنند و از او می‌خواهند اطلاعات حساس خود مانند نام کاربری، رمز عبور یا اطلاعات بانکی را وارد کند. برخی ایمیل‌های فیشینگ حتی شامل پیوست‌های آلوده‌ای هستند که پس از باز شدن، بدافزار روی سیستم قربانی نصب می‌شود.
پيشنهاد وب رمز: اگر قصد مطالعه بیشتر در باره “روشهای جدید هک از طریق ایمیل” دارید ما به شما این مقاله را پیشنهاد میدهیم.
فیشینگ هدفمند (Spear Phishing)
در این نوع حمله، هکرها اطلاعات بیشتری درباره قربانی جمع‌آوری کرده و سپس یک حمله شخصی‌سازی‌شده انجام می‌دهند. برخلاف فیشینگ عمومی که ایمیل‌های جعلی برای تعداد زیادی از افراد ارسال می‌شود، در فیشینگ هدفمند، مهاجم معمولاً نام، شغل و اطلاعات خاصی از قربانی را دارد و ایمیلی را طوری طراحی می‌کند که کاملاً واقعی به نظر برسد. این نوع حمله معمولاً برای مدیران شرکت‌ها، کارمندان بخش مالی یا افرادی که به اطلاعات مهم سازمانی دسترسی دارند، انجام می‌شود.
فیشینگ پیامکی (Smishing)
در این روش، کلاهبرداران به جای ایمیل، از پیامک (SMS) برای فریب کاربران استفاده می‌کنند. معمولاً در این پیامک‌ها لینکی وجود دارد که کاربر را به یک وب‌سایت جعلی هدایت می‌کند یا از او درخواست می‌شود که با یک شماره تلفن تماس بگیرد و اطلاعات خود را ارائه دهد. برای مثال، ممکن است یک پیام دریافت کنید که ادعا می‌کند حساب بانکی شما مسدود شده و باید فوراً اطلاعات ورود خود را تأیید کنید.
فیشینگ صوتی (Vishing)
فیشینگ صوتی نوعی حمله است که از تماس‌های تلفنی جعلی برای فریب قربانیان استفاده می‌کند. در این روش، کلاهبرداران وانمود می‌کنند که نماینده بانک، شرکت‌های مخابراتی یا مقامات دولتی هستند و از کاربر درخواست اطلاعات مالی یا شخصی می‌کنند. به عنوان مثال، ممکن است شخصی با شما تماس بگیرد و ادعا کند که از طرف بانک تماس گرفته و نیاز دارد کد ارسال‌شده به گوشی شما را برای تأیید هویت دریافت کند، در حالی که این کد برای ورود غیرمجاز به حساب شما ارسال شده است.
فیشینگ از طریق موتور جستجو (Search Engine Phishing)
در این نوع حمله، مهاجمان وب‌سایت‌های جعلی‌ای را ایجاد می‌کنند که در نتایج جستجوی گوگل نمایش داده می‌شود. کاربران هنگام جستجوی یک موضوع، ممکن است روی این لینک‌های مخرب کلیک کرده و اطلاعات خود را در سایتهای جعلی وارد کنند. این روش معمولاً برای سرقت اطلاعات ورود به حساب‌های بانکی، شبکه‌های اجتماعی و فروشگاه‌های اینترنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فیشینگ در شبکه‌های اجتماعی (Social Media Phishing)
در این روش، کلاهبرداران از طریق پیام‌های مستقیم یا پست‌های تبلیغاتی جعلی در شبکه‌های اجتماعی اقدام به فریب کاربران می‌کنند. برای مثال، ممکن است یک پیام از طرف یک دوست دریافت کنید که شامل لینکی به یک سایت آلوده یا یک پیشنهاد تخفیف وسوسه‌کننده است. در برخی موارد، حساب‌های افراد معروف یا برندهای شناخته‌شده هک شده و برای فریب دنبال‌کنندگان استفاده می‌شود.
فیشینگ از طریق وب‌سایت‌های جعلی (Website Spoofing)
در این نوع حمله، هکرها یک وب‌سایت جعلی را که دقیقاً مشابه سایتهای معتبر طراحی شده است، ایجاد می‌کنند. این وب‌سایت‌ها معمولاً آدرس‌های اینترنتی مشابهی دارند که ممکن است با تغییر یک یا دو حرف از نام دامنه اصلی، کاربر را فریب دهند. به عنوان مثال، سایت جعلی ممکن است به جای paypal.com، دامنه‌ای مانند paypa1.com داشته باشد.
حمله فیشینگ از طریق بدافزار (Malware-Based Phishing)
در این روش، هکرها از طریق نرم‌افزارهای مخرب به اطلاعات کاربران دسترسی پیدا می‌کنند. معمولاً این بدافزارها از طریق لینک‌های آلوده در ایمیل‌ها، پیام‌های شبکه‌های اجتماعی یا حتی دانلود از سایتهای نامعتبر وارد سیستم قربانی می‌شوند. پس از نصب، بدافزار می‌تواند اطلاعات حساس مانند رمزهای عبور ذخیره‌شده و اطلاعات کارت‌های اعتباری را به هکر ارسال کند.
فیشینگ از طریق تبلیغات آنلاین (Malvertising)
در این روش، مهاجمان از تبلیغات آنلاین جعلی برای هدایت کاربران به سایتهای فیشینگ استفاده می‌کنند. ممکن است هنگام بازدید از یک سایت معتبر، یک تبلیغ مخرب را مشاهده کنید که شما را به یک صفحه ورود جعلی هدایت کند. این نوع حمله معمولاً در سایتهای پربازدید رخ می‌دهد و بسیاری از کاربران فریب ظاهر معتبر تبلیغات را می‌خورند.
فیشینگ از طریق ایمیل‌های حملات باج‌افزاری
در برخی از حملات فیشینگ، ایمیل‌های حاوی لینک‌های مخرب نه تنها برای سرقت اطلاعات استفاده می‌شوند، بلکه نوعی باج‌افزار را روی سیستم کاربر نصب می‌کنند. این باج‌افزارها معمولاً فایل‌های سیستم قربانی را قفل کرده و برای بازگرداندن اطلاعات، درخواست پرداخت وجه می‌کنند. نمونه‌هایی از این حملات شامل باج‌افزارهای WannaCry و Ryuk است که هزاران قربانی را تحت تأثیر قرار داده‌اند.
فیشینگ با جعل هویت مدیران سازمانی (Whaling Attack)
این نوع حمله، شکل پیشرفته‌ای از فیشینگ هدفمند است که مخصوص مدیران ارشد و مقامات سازمان‌ها طراحی شده است. در این روش، مهاجمان ایمیل‌هایی بسیار حرفه‌ای و قابل‌اعتماد ارسال می‌کنند که وانمود می‌کند از سوی مدیرعامل، رئیس مالی یا مدیر فناوری شرکت است و از کارمندان درخواست اطلاعات بانکی، رمزهای عبور یا تأیید یک تراکنش مالی را دارند. به دلیل اعتبار فرستنده، این ایمیل‌ها اغلب باعث نشت اطلاعات حساس می‌شوند.
فیشینگ از طریق پیام‌های واتساپ و تلگرام
در این روش، مهاجمان از طریق پیام‌های ارسال‌شده در واتساپ، تلگرام یا سایر پیام‌رسان‌ها اقدام به فریب کاربران می‌کنند. این پیام‌ها معمولاً شامل لینک‌هایی به وب‌سایت‌های جعلی یا فایل‌های مخرب هستند که پس از کلیک، اطلاعات شخصی کاربر را سرقت می‌کنند. برخی پیام‌ها شامل جوایز دروغین یا هشدارهای امنیتی جعلی هستند که کاربر را وادار به انجام یک اقدام فوری می‌کنند.
فیشینگ در بازی‌های آنلاین و پلتفرم‌های گیمینگ
در دنیای بازی‌های آنلاین، کلاهبرداران از لینک‌های فریبنده برای سرقت حساب‌های گیمرها استفاده می‌کنند. ممکن است یک بازیکن ایمیلی دریافت کند که به او پیشنهاد یک آیتم رایگان را می‌دهد و از او می‌خواهد اطلاعات ورود به حساب خود را وارد کند. برخی حملات فیشینگ نیز در چت‌های درون‌بازی یا انجمن‌های گیمینگ رخ می‌دهد که کاربران را به سایتهای جعلی هدایت می‌کنند.
فیشینگ در بازی‌های آنلاین و پلتفرم‌های گیمینگ
هکرها در برخی موارد، شبکه‌های وای‌فای جعلی راه‌اندازی می‌کنند که نامی مشابه شبکه‌های معتبر دارند. وقتی کاربران به این شبکه‌ها متصل می‌شوند، تمام داده‌های ارسال‌شده، از جمله نام‌های کاربری و رمزهای عبور، توسط مهاجم قابل سرقت است. این نوع حمله معمولاً در کافی‌شاپ‌ها، هتل‌ها و فرودگاه‌ها رخ می‌دهد.
حملات فیشینگ یکی از رایج‌ترین تهدیدات سایبری هستند که می‌توانند دسترسی غیرمجاز به حساب‌های شخصی و اطلاعات حساس شما را فراهم کنند. اگر قربانی فیشینگ شده‌اید، اقدامات سریع مانند تغییر رمزهای عبور، بررسی حساب‌های بانکی، اسکن دستگاه‌های خود و گزارش حمله به مراجع مربوطه را انجام دهید. افزایش آگاهی و رعایت نکات امنیتی، بهترین روش برای جلوگیری از حملات آینده است.
گام‌های فوری پس از حمله فیشینگ
بررسی کنید که چه اطلاعاتی به سرقت رفته است
پس از شناسایی حمله فیشینگ، اولین اقدام این است که مشخص کنید چه اطلاعاتی در معرض خطر قرار گرفته‌اند. برخی از اطلاعات حساس شامل:
- نام کاربری و رمز عبور
- اطلاعات بانکی و کارت‌های اعتباری
- ایمیل‌های مهم و فایل‌های ذخیره‌شده در حساب‌های آنلاین
- اطلاعات شخصی مانند شماره تلفن و آدرس
۲. بلافاصله رمزهای عبور خود را تغییر دهید
اگر متوجه شدید که رمز عبورتان لو رفته است، در اسرع وقت آن را تغییر دهید. برای امنیت بیشتر:
- از رمزهای عبور قوی و یکتا استفاده کنید.
- احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) را فعال کنید.
- از مدیر رمز عبور برای ذخیره و تولید رمزهای امن استفاده کنید.
۳. حساب‌های بانکی و تراکنش‌های مالی را بررسی کنید
اگر اطلاعات بانکی شما در خطر است
- با بانک خود تماس بگیرید و اطلاع دهید که احتمال سرقت اطلاعات بانکی وجود دارد.
- هرگونه تراکنش مشکوک را بررسی کنید و در صورت نیاز کارت بانکی خود را مسدود کنید.
- گزارش سوءاستفاده را به بانک ارائه دهید تا اقدامات امنیتی بیشتری انجام شود.
۴. بررسی کنید که آیا حساب‌های دیگر شما هم در خطر هستند
اگر از یک رمز عبور در چندین حساب مختلف استفاده کرده‌اید، احتمال سرقت اطلاعات در سایر حساب‌های شما نیز وجود دارد. تمامی حساب‌های مهم خود را بررسی کنید و در صورت نیاز، رمزهای عبور آنها را تغییر دهید.
۵. دستگاه‌های خود را اسکن کنید
برخی از حملات فیشینگ ممکن است شامل نصب بدافزارها و کی‌لاگرها (Keylogger) روی سیستم شما باشند. بنابراین:
- یک اسکن کامل با آنتی‌ویروس معتبر انجام دهید.
- تمام نرم‌افزارهای خود را به‌روز نگه دارید.
- برنامه‌های مشکوک را از دستگاه خود حذف کنید.
۶. حساب ایمیل و سرویس‌های متصل به آن را بررسی کنید
هکرها ممکن است به ایمیل‌های متصل به حساب‌های دیگر شما دسترسی پیدا کنند و از آن برای بازیابی رمزهای عبور سایر حساب‌ها استفاده کنند. بررسی کنید که:
- آیا تنظیمات ایمیل شما تغییر کرده است؟ (مثلاً ایمیل‌های ارسالی مخفیانه به آدرس دیگری فوروارد شده‌اند؟)
- آیا دستگاه‌های مشکوکی به حساب ایمیل شما وارد شده‌اند؟
- ایمیل‌های ناشناخته‌ای که ارسال نشده‌اند را بررسی کنید.
۷. گزارش حمله فیشینگ به سازمان‌های مربوطه
- اگر حمله فیشینگ از طریق ایمیل کاری یا حساب بانکی رخ داده است، آن را به مدیر IT شرکت یا بانک خود گزارش دهید.
- در سرویس‌هایی مانند Gmail یا Outlook، امکان گزارش فیشینگ وجود دارد و این کار باعث می‌شود سرویس‌دهندگان ایمیل، فرستنده‌های مخرب را مسدود کنند.
- اگر در شبکه‌های اجتماعی مورد حمله فیشینگ قرار گرفته‌اید، اکانت خود را بازیابی کنید و به پشتیبانی آن پلتفرم اطلاع دهید.
۸. آموزش ببینید و برای آینده آماده شوید
- همیشه قبل از کلیک روی لینک‌های ناشناس، آدرس وب‌سایت را بررسی کنید.
- از ایمیل‌هایی که درخواست اطلاعات شخصی دارند، دوری کنید.
- هرگز روی لینک‌های ناشناس در پیامک‌ها کلیک نکنید.
- از افزونه‌های امنیتی در مرورگر خود استفاده کنید که سایتهای فیشینگ را مسدود می‌کنند.
آیا می‌توانم اطلاعات سرقت‌شده را بازیابی کنم؟
یکی از نگرانی‌های بزرگ پس از حمله فیشینگ یا هر نوع سرقت اطلاعات، این است که آیا می‌توان اطلاعات دزدیده‌شده را بازیابی کرد یا خیر. پاسخ به این سؤال بستگی به نوع اطلاعاتی دارد که به سرقت رفته‌اند و همچنین واکنش سریع شما پس از حمله. در ادامه، بررسی خواهیم کرد چه اطلاعاتی ممکن است بازیابی شوند، چه اطلاعاتی غیرقابل بازگشت هستند و چه اقداماتی باید انجام دهید.
- چه اطلاعاتی قابل بازیابی هستند؟
✅ حساب‌های آنلاین (ایمیل، شبکه‌های اجتماعی، بانک‌ها، فروشگاه‌های اینترنتی)
اگر رمز عبور یکی از حساب‌های شما دزدیده شده باشد، اما هنوز هکر دسترسی کامل به آن پیدا نکرده یا حساب شما را قفل نکرده باشد، شما می‌توانید آن را بازیابی کنید. در بیشتر موارد، سرویس‌های آنلاین مانند گوگل، اینستاگرام، فیسبوک، توییتر و بانک‌ها امکان بازیابی حساب‌ها را از طریق ایمیل یا شماره موبایل ثبت‌شده فراهم می‌کنند.
✅ تراکنش‌های مالی (اگر سریع اقدام کنید)
اگر اطلاعات کارت بانکی یا حساب شما به سرقت رفته باشد، بلافاصله با بانک خود تماس بگیرید. بیشتر بانک‌ها در صورت اعلام سریع سرقت اطلاعات، تراکنش‌های مشکوک را لغو یا مسدود می‌کنند. برخی بانک‌ها حتی بیمه تراکنش‌های غیرمجاز دارند و ممکن است بتوانید پول خود را پس بگیرید.
✅ فایل‌ها و داده‌های ذخیره‌شده در حساب‌های ابری
اگر فایل‌های شما در سرویس‌های ابری مانند گوگل درایو، وان‌درایو یا دراپ‌باکس ذخیره شده و به‌طور ناگهانی حذف شده‌اند، برخی از این سرویس‌ها امکان بازیابی اطلاعات از طریق پشتیبان‌گیری را فراهم می‌کنند.
✅ دسترسی به دستگاه‌های هک‌شده
اگر کنترل کامپیوتر یا گوشی شما از طریق بدافزارها از دست رفته است، ممکن است بتوانید از طریق یک دستگاه دیگر و با ورود به حساب‌های خود، دسترسی مهاجم را مسدود کنید. در این شرایط، تغییر رمز عبور و خروج از تمامی دستگاه‌های متصل، می‌تواند دسترسی مجدد به حساب شما را فراهم کند. - چه اطلاعاتی غیرقابل بازیابی هستند؟
❌ اطلاعاتی که از طریق فیشینگ مستقیماً وارد شده‌اند
اگر اطلاعات شما در یک صفحه جعلی فیشینگ وارد شده و ارسال شده باشد، معمولاً راهی برای بازگرداندن آن وجود ندارد. به‌عنوان مثال، اگر اطلاعات کارت اعتباری یا رمز عبور حساب بانکی خود را در یک سایت تقلبی وارد کرده باشید، این اطلاعات مستقیماً به دست مهاجم رسیده است و دیگر نمی‌توان آنها را بازگرداند.
❌ رمزهای عبور و اطلاعات تغییر داده‌شده توسط مهاجم
در برخی موارد، هکرها پس از سرقت اطلاعات، بلافاصله رمز عبور حساب‌ها را تغییر می‌دهند. اگر هیچ راهی برای بازیابی رمز نداشته باشید (مانند ایمیل یا شماره موبایل پشتیبان)، احتمالاً دسترسی به حساب خود را از دست داده‌اید.
❌ اطلاعات شخصی (مانند شماره شناسنامه، کد ملی، آدرس و…)
اگر اطلاعات هویتی شما فاش شده باشد، دیگر قابل بازیابی نیست. به همین دلیل، مهم است که این نوع اطلاعات را هیچ‌گاه در وب‌سایت‌های غیرمعتبر وارد نکنید.
❌ پول از دست‌رفته در تراکنش‌های رمز ارز (Bitcoin، Ethereum و…)
اگر اطلاعات کیف پول رمز ارز شما سرقت شده باشد، بازیابی آن تقریباً غیرممکن است، زیرا تراکنش‌های بلاک‌چین غیرقابل بازگشت هستند و هیچ نهاد مرکزی برای لغو تراکنش‌ها وجود ندارد. - چه اقداماتی برای بازیابی اطلاعات سرقت‌شده باید انجام دهید؟
۱. رمزهای عبور خود را فوراً تغییر دهید
اگر هنوز به حساب‌های خود دسترسی دارید، بلافاصله رمز عبور آنها را تغییر دهید.
اگر رمز عبور حساب شما تغییر کرده است، از گزینه “بازیابی رمز عبور” استفاده کنید و از طریق ایمیل یا شماره تلفن خود، حساب را بازگردانید.
احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) را فعال کنید تا امنیت بیشتری ایجاد شود.
۲. بانک خود را مطلع کنید
اگر اطلاعات بانکی شما در معرض خطر است، به بانک اطلاع دهید و کارت بانکی خود را مسدود کنید.
حساب خود را برای تراکنش‌های مشکوک بررسی کنید و هرگونه تراکنش غیرمجاز را گزارش دهید.
۳. ورودهای غیرمجاز به حساب‌های خود را بررسی کنید
بسیاری از سرویس‌ها مانند گوگل، فیسبوک، اینستاگرام و مایکروسافت امکان مشاهده دستگاه‌های متصل به حساب را دارند.
اگر دستگاهی ناشناس مشاهده کردید، دسترسی آن را لغو کنید و از تمامی دستگاه‌ها خارج شوید.
۴. سیستم خود را برای بدافزارها اسکن کنید
اگر احتمال می‌دهید که سیستم شما آلوده شده است، با استفاده از آنتی‌ویروس، یک اسکن کامل انجام دهید.
بدافزارهایی مانند کی‌لاگرها (Keylogger) می‌توانند همچنان اطلاعات شما را سرقت کنند، پس پاک‌سازی سیستم بسیار مهم است.
۵. گزارش حمله را به مراجع مربوطه ارسال کنید
اگر حمله فیشینگ از طریق ایمیل انجام شده است، آن را به سرویس‌دهنده ایمیل (مثلاً Gmail یا Yahoo) گزارش دهید.
در صورتی که یک وب‌سایت جعلی اطلاعات شما را دزدیده است، آن را به پلیس فتا یا سرویس‌های امنیت سایبری گزارش دهید.
چگونه از حملات فیشینگ در آینده جلوگیری کنیم؟
- همیشه قبل از کلیک روی لینک‌ها، دامنه وب‌سایت را بررسی کنید.
- هیچ‌گاه اطلاعات شخصی و مالی خود را از طریق ایمیل یا پیامک ارسال نکنید.
- از احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) برای همه حساب‌های مهم استفاده کنید.
- از یک مدیر رمز عبور (Password Manager) برای ایجاد و ذخیره رمزهای قوی استفاده کنید.
- ایمیل‌ها و پیام‌هایی که احساس فوریت دارند (مثلاً “حساب شما مسدود شده است!”) را با دقت بررسی کنید.
- مرورگر و آنتی‌ویروس خود را همیشه به‌روز نگه دارید.
تفاوت اسپم و فیشینگ
اسپم چیست؟ Spam پیام‌های ناخواسته و تبلیغاتی هستند که معمولاً به تعداد زیاد ارسال می‌شوند و هدفشان تبلیغ محصولات یا خدمات است. این پیام‌ها آزاردهنده‌اند اما معمولاً خطر امنیتی ندارند.
فیشینگ (Phishing) نوعی حمله سایبری است که مهاجمان با جعل هویت سازمان‌های معتبر سعی می‌کنند اطلاعات حساس کاربران را سرقت کنند. این حملات معمولاً از طریق ایمیل، پیامک یا وب‌سایت‌های تقلبی انجام می‌شوند.
به‌طور خلاصه، اسپم مزاحم است اما فیشینگ خطرناک و هدفمند است و می‌تواند منجر به سرقت اطلاعات شخصی یا مالی شما شود.
جمع‌بندی
حملات فیشینگ یکی از رایج‌ترین تهدیدات سایبری هستند که می‌توانند دسترسی غیرمجاز به حساب‌های شخصی و اطلاعات حساس شما را فراهم کنند. اگر قربانی فیشینگ شده‌اید، اقدامات سریع مانند تغییر رمزهای عبور، بررسی حساب‌های بانکی، اسکن دستگاه‌های خود و گزارش حمله به مراجع مربوطه را انجام دهید. افزایش آگاهی و رعایت نکات امنیتی، بهترین روش برای جلوگیری از حملات آینده است.
سوالات متداول
- از رمزهای عبور قوی و متفاوت برای هر حساب استفاده کنید.
- احراز هویت دو مرحله‌ای را فعال کنید.
- ایمیل‌ها و پیام‌های مشکوک را به دقت بررسی کنید.
- مرورگر و سیستم‌عامل خود را همیشه به‌روز نگه دارید.
دیدگاهتان را بنویسید