اگر به دنبال راه حلی سریع و ایمن برای ذخیره‌سازی و دسترسی به داده‌های خود هستید، باید به فکر خریدن یک هارد SSD باشید. اما SSD چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟

در این مقاله قصد داریم توضیح دهیم که SSD چیست و چگونه کار می‌کند و چرا باید از آن برای ذخیره‌سازی داده‌های خود استفاده کنید.

حافظه SSD چیست؟

حافظه SSD چیست

حافظه SSD یا «درایو حالت جامد»، نوعی حافظه برای ذخیره‌سازی داده‌ها است که از تراشه‌های فلش استفاده می‌کند. این حافظه هیچ قطعه متحرکی ندارد و به همین دلیل سرعت خواندن و نوشتن بسیار بالاتری نسبت به هارد دیسک‌های سنتی (HDD) دارد. همچنین حافظه SSD ویژگی‌های بسیار بهتری نستب به هارد دیسک‌ها ارائه می‌دهد که در ادامه این مطلب به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

حافظه SSD با رابط‌های مختلفی مانند SATA و NVMe به کامپیوتر متصل می‌شود و سرعت بسیار بالاتری دارد. حافظه‌های SSD انواع مختلفی دارند و در مدل‌های متنوعی در بازار عرضه می‌شوند.

تاریخچه به وجود آمدن آن

حافظه SSD در سال 1978 میلادی اولین بار توسط شرکت Intel به بازار عرضه شد. اما در ابتدا، قیمت بسیار بالا و ظرفیت کم این حافظه باعث شد که محبوبیت چندانی نداشته باشد و استقبال آن‌ چنانی از آن نشود.

در سال‌های بعد، با پیشرفت تکنولوژی و کاهش هزینه‌های تولید، حافظه SSD شروع به رقابت با هارد دیسک‌های سنتی (HDD) کرد. امروزه، حافظه SSD گزینه‌ای سریع، امن و مقاوم برای ذخیره‌سازی داده‌ها در کامپیوتر‌های شخصی، لپ‌تاپ‌ها، تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند به شمار می‌رود.

ساختار هارد SSD

ساختار هارد SSD

همان‌طور که گفتیم، هارد SSD هیچ قطعه متحرکی ندارد و به همین دلیل سرعت خواندن و نوشتن بسیار بالاتری نسبت به هارد دیسک‌های سنتی (HDD) دارد. ساختار حافظه‌های SSD به نوعی طراحی شده تا محدودیت‌های هارد دیسک‌های قدیمی را نداشته باشد و ویژگی‌های جدیدتر و بهتری داشته باشد. حافظه SSD از چند بخش اصلی تشکیل شده است که در ادامه بررسی می‌کنیم.

۱- کاور بالایی هارد

کاور بالایی هارد یا درب بالایی، قسمتی است که از بالا به بدنه هارد SSD متصل می‌شود و نقش محافظتی دارد. کاور بالایی هارد معمولا از جنس فلز یا پلاستیک سخت ساخته شده است و با پیچ‌های کوچکی، محکم به بدنه هارد متصل می‌شود.

معمولا کاور بالایی هارد قابلیت باز و بسته شدن دارد و با باز کردن آن، می‌توان به قسمت‌های داخلی آن دسترسی پیدا کرد. کاور بالایی هارد همچنین دارای چندین سوراخ تهویه است که باعث ورود و خروج جریان هوا و خنک شدن قطعات داخل آن می‌شود.

۲- Interface Connector

رابط اتصال (Interface Connector)، قسمتی است که هارد SSD را به مادربرد کامپیوتر متصل می‌کند. این رابط می‌تواند از نوع SATA، PCIe یا U.2 باشد. هر یک از این رابط‌ها دارای سرعت، قابلیت‌ها و سازگاری متفاوتی هستند.

رابط SATA برای هارد دیسک‌های سنتی و SSD استفاده می‌شود و سرعت آن حداکثر 6 گیگابیت بر ثانیه است. رابط PCIe با سرعت بالاتری تا 32 گیگابیت بر ثانیه برای SSD استفاده می‌شود.

رابط U.2 با سرعت بسیار بیشتری، یعنی تا 64 گیگابیت بر ثانیه برای اتصال SSD استفاده می‌شود و با تمام نسخه‌های NVMe سازگار است. هیچکدام از این رابط‌ها محدودیت ظرفیتی خاصی ندارند.

۳- Cache Chip

Cache Chip یا تراشه کش، قسمتی است که برای افزایش سرعت و کارایی هارد SSD استفاده می‌شود. این تراشه نقش حافظه موقت را برای ذخیره‌سازی داده‌هایی که به طور مکرر خوانده و نوشته می‌شوند، ایفا می‌کند. با استفاده از تراشه کش، هارد SSD می‌تواند داده‌های مورد نیاز را با سرعت بالاتری از حافظه فلش فراخواند یا بنویسد.

تراشه کش معمولا از نوع DRAM یا SRAM است و دارای ظرفیت کمتری نسبت به حافظه فلش است. اما تراشه کش دارای سرعت بسیار بالاتر و هزینه بالاتری نسبت به حافظه فلش است. تراشه کش یا Cache Chip به عنوان پلی بین حافظه فلش و کنترلر عمل می‌کند و باعث کاهش تاخیر در پاسخگویی و افزایش عملکرد هارد SSD می‌شود.

۴- چیپ کنترلر

چیپ کنترلر

چیپ کنترلر یا تراشه کنترلر یا Controller Chip، قسمتی است که برای مدیریت و هماهنگی عملیات خواندن و نوشتن داده‌ها بر روی حافظه فلش مسئول است. این تراشه نقش مغز و سیستم عصبی هارد SSD را دارد و با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده، سرعت، کارایی، پایداری و عمر هارد SSD را بهینه می‌کند.

چیپ کنترلر از چندین بخش تشکیل شده است که شامل بخش پردازنده (Processor) برای اجرای الگوریتم‌های مختلف و بخش‌های دیگر برای ارتباط با سایر قطعات داخل هارد SSD است.

۵- صفحات NAND Memory

صفحات NAND Memory یا تراشه‌های فلش، بخشی از هارد SSD است که برای ذخیره‌سازی داده‌ها استفاده می‌شود. این تراشه‌ها از نوع NAND Flash هستند و سرعت و ظرفیت بالایی دارند. هر صفحه از چندین سلول تشکیل شده است و هر سلول می‌تواند یک یا چند بیت اطلاعات را ذخیره کند.

صفحات NAND Memory به صورت توری شکل به هم متصل هستند و تعدادی از آن‌ها یک بلوک را تشکیل می‌دهند. برای خواندن و نوشتن داده‌ها بر روی صفحات NAND Memory، کنترلر SSD از الگوریتم‌های پیچیده‌ای استفاده می‌کند که باعث بهبود سرعت، کارایی، پایداری و عمر هارد SSD می‌شود.

۶- کاور پایینی هارد

کاور پایینی هارد یا درب پایینی، قسمتی است که از پایین به بدنه هارد SSD متصل می‌شود و نقش محافظتی دارد. کاور پایینی هارد مانند کاور بالایی، معمولا از جنس فلز یا پلاستیک سخت ساخته شده است و با پیچ‌های کوچک به بدنه هارد محکم وصل شده است.

کاور پایینی هارد نیز قابل باز و بسته شدن است و می‌توان از طریق باز کردن آن به قسمت‌های داخلی هارد دسترسی پیدا کرد. این کاور همچنین دارای چندین سوراخ تهویه است که باعث تهویه هوا و خنک شدن تراشه‌های داخل آن می‌شود.

حافظه SSD چگونه کار می‌کند؟

حافظه SSD چگونه کار می‌کند

همان‌طور که در بخش قبلی دیدیم، حافظه SSD از موارد زیر تشکیل شده است:

  • رابط اتصال (Interface Connector) که با مادربرد کامپیوتر ارتباط برقرار می‌کند
  • تراشه کش (Cache Chip) که برای افزایش سرعت و کارایی استفاده می‌شود
  • تراشه کنترلر (Controller Chip) که مسئول مدیریت و هماهنگی عملیات خواندن و نوشتن داده‌ها بر روی حافظه فلش است
  • صفحات NAND Memory که برای ذخیره‌سازی داده‌ها استفاده می‌شوند

کنترلر SSD از الگوریتم‌هایی مانند Wear Leveling یا ECC و یا Garbage Collection برای بهبود سرعت و عمر حافظه SSD استفاده می‌کند. الگوریتم Wear Leveling فرسودگی صفحات را کاهش می‌دهد.

الگوریتم ECC با اضافه کردن بخش‌های اضافی، خطاها را تصحیح می‌کند و الگوریتم Garbage Collection نیز با پاک کردن صفحات قدیمی، فضای خالی را برای نوشتن داده‌های جدید فراهم می‌کند.

ویژگی‌های اصلی SSD چیست؟

حافظه SSD یا درایو حالت جامد دارای ویژگی‌های مهمی است که آن را از هارد دیسک‌های سنتی متمایز می‌کند. اولین ویژگی این حافظه سرعت بالای آن است. SSD قادر است با سرعت خواندن و نوشتن بسیار بالا، به داده‌ها دسترسی داشته باشد. ویژگی دیگری که SSD را متمایز می‌کند، مصرف کمتر انرژی است.

این حافظه به دلیل عدم نیاز به قطعات متحرک، از مصرف انرژی کمتری نسبت به هارد دیسک‌های سنتی برخوردار است. عمر طولانی نیز از ویژگی‌های مهم SSD است.

با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده و مختلف، SSD توانسته است عمر طولانی‌تری نسبت به هارد دیسک‌های سنتی داشته باشد. قابلیت حمل و نقل آسان و سبک بودن نیز از ویژگی‌های SSD است. این حافظه به دلیل عدم وجود قطعات متحرک، سبک‌تر از هارد دیسک‌های سنتی است.

در نهایت، این حافظه در برابر شوک، ضربه، دما و مغناطیس مقاومت بیشتری دارد و احتمال خرابی آن کمتر است. لازم به ذکر است که استفاده از حافظه SSD می‌تواند عملکرد کامپیوتر را بهبود دهد.

مزایای هارد SSD

هارد SSD برای ذخیره‌سازی داده‌ها به وجود آمد و وظیفه آن، برطرف کردن برخی از نقص‌ها و محدودیت‌های هارد دیسک‌های قدیمی است. این حافظه دارای مزایای بسیاری نسبت به هارد دیسک‌ها (HDD) است که در ادامه به برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت. در این بخش، ۱۰ مورد از مزایای هارد SSD را معرفی می‌کنیم که عبارت‌اند از:

۱- سرعت خواندن و نوشتن بالا

یکی از مزایای اصلی هارد SSD نسبت به هارد دیسک‌های سنتی (HDD)، سرعت بسیار بالای خواندن و نوشتن است. هارد SSD با سرعت خواندن و نوشتن بالا، عملکرد کامپیوتر را بهبود می‌بخشد.

با استفاده از هارد SSD، فایل‌ها و داده‌ها در چند ثانیه منتقل می‌شوند و می‌توانید فایل‌های بزرگ را با سرعت بیشتری جابه‌جا کنید. استفاده از هارد SSD به تجربه کاربری بسیار بهتری منجر می‌شود.

۲- مقاومت بالا در برابر جابجایی و ضربه

مقاومت بالا در برابر جابجایی و ضربه

استفاده از هارد SSD مزایای بسیار بیشتری نسبت به هارد HDD دارد، به ویژه در مورد مقاومت در برابر جابجایی و ضربه. به دلیل عدم وجود قطعات متحرک در هارد SSD، این نوع حافظه بسیار سبک‌تر و برای حمل کردن مناسب‌تر است.

علاوه بر این، هارد SSD دارای مقاومت بالا در برابر شوک و ضربه است. زیرا در این نوع حافظه از تکنولوژی فلش برای ذخیره سازی اطلاعات استفاده می‌شود و قطعات متحرکی مانند پلاتر و بازوهای مکانیکی در آن وجود ندارد.

۳- تاخیر (delay) بسیار کم

یکی دیگر از مزایای هارد SSD نسبت به هارد HDD، تاخیر (delay) بسیار کم است. تاخیر به مدت زمانی گفته می‌شود که از لحظه ثبت درخواست توسط کاربر تا لحظه دریافت داده‌ها توسط هارد و ارائه آن به کاربر را شامل می‌شود.

هر چه این زمان کمتر باشد، عملکرد هارد بهتر است. هارد SSD تاخیر بسیار کمی دارد و می‌تواند به سرعت به داده‌های مورد نظر دسترسی پیدا کند. برای مثال، تاخیر یک هارد SSD معمولا بین 0.02 تا 0.1 میلی‌ثانیه است، در حالی که تاخیر یک هارد HDD معمولا بین 5 تا 10 میلی‌ثانیه است.

۴- عملکرد کاملا بی صدا

یکی دیگر از مزایای هارد SSD، عملکرد کاملا بی صدای آن است. هارد SSD از هیچ قطعات متحرک استفاده نمی‌کند و فقط از جریان الکتریکی برای عملکرد تراشه‌های فلش استفاده می‌کند.

در حالی که هارد HDD برای خواندن و نوشتن داده‌ها، نیاز به چرخاندن پلاتر و حرکت بازو و هد دارد که باعث ایجاد صدا و لرزش می‌شود. به همین دلیل، با استفاده از هارد SSD می‌توانید از عملکرد کاملا بی صدا و بدون لرزش آن لذت ببرید.

۵- بالاتر آمدن سریع ویندوز

یکی دیگر از مزایای هارد SSD، بالاتر آمدن سریع ویندوز است که به دلیل سرعت بالاتر در خواندن داده‌های سیستم‌ عامل و آماده کردن آن‌ها برای اجرای ویندوز است. علاوه بر ویندوز، سرعت اجرا کردن برنامه‌ها و بازی‌ها نیز با هارد SSD بسیار بالاتر خواهد بود.

به طوری که سرعت بارگذاری برنامه‌ها و بازی‌ها با هارد SSD در مقایسه با هارد HDD، بیش از چند برابر است که باعث می‌شود هارد SSD انتخاب بی‌نظیری به شمار رود.

۶- مصرف کم انرژی

مصرف کم انرژی

مزیت دیگر هارد SSD مصرف کم انرژی است. این مزیت نیز به این موضوع برمی‌گردد که هارد SSD از هیچ قطعه متحرکی استفاده نمی‌کند و به همین دلیل، نیازی به چرخاندن پلاتر و سایر اجزا به صورت مکانیکی ندارد که این باعث مصرف کمتر انرژی می‌شود. برای مثال، مصرف انرژی یک درایو SSD ممکن است بین 2 تا 6 وات باشد، در حالی که مصرف انرژی یک درایو HDD شاید بین 6 تا 15 وات باشد.

۷- عمر نسبتا بالا

هارد SSD نسبت به هارد HDD عمر طولانی‌تری دارد. استفاده از الگوریتم‌های پوشش سطح در هارد SSD باعث توزیع یکنواخت فرایند نوشتن بین صفحات حافظه می‌شود و از فرسودگی مکانیکی جلوگیری می‌کند.

در مقابل، هارد HDD با قطعات متحرک خرابی و سایش بیشتری دارد. استفاده از هارد SSD می‌تواند عمر هارد را افزایش داده و هزینه تعمیر و تعویض را کاهش دهد. همچنین، از خطاهای ناشی از فرسودگی و خرابی هارد جلوگیری کرده و داده‌ها را در امان نگه دارد.

۸- اندازه کوچک

هارد SSD به دلیل استفاده از تراشه‌های فلش برای ذخیره‌سازی داده‌ها دارای اندازه کوچک‌تری نسبت به هارد HDD است. هارد SSD از قطعات مکانیکی استفاده نمی‌کند. در نتیجه اندازه آن به مراتب کوچک‌تر است و فضای کمتری را در کامپیوترتان اشغال می‌کند.

بنابراین با استفاده از حافظه SSD، جای بیشتری برای قطعات دیگر فراهم خواهد شد. همچنین با استفاده از هارد SSD، می‌توانید لپ‌تاپ خود را سبک‌تر کنید و آن را برای حمل کردن و جابه‌جا کردن مناسب‌تر کنید.

۹- وزن کم

همان‌طور که گفتیم، هارد SSD به دلیل استفاده از تراشه‌های فلش برای ذخیره‌سازی داده‌ها، نیازی به قطعات متحرک ندارد و در نتیجه وزن کمتری نیز دارد. با استفاده از هارد SSD، می‌توانید وزن کامپیوتر خود را به طور قابل توجهی کاهش دهید و در نتیجه حمل و نقل آن را آسان‌تر کنید. همچنین اگر از لپ‌تاپ استفاده می‌کنید، با هارد SSD می‌توانید لپ‌تاپ خود را سبک‌تر کرده و آن را به راحتی در همه جا با خود حمل کنید.

۱۰- انتقال دیتا با سرعت بالا

انتقال دیتا با سرعت بالا

یکی دیگر از مزایای هارد SSD، انتقال دیتا با سرعت بالا است. هارد SSD دارای سرعت خواندن و نوشتن بسیار بالایی است. در واقع، سرعت خواندن هارد SSD معمولاً بین 500 تا 2000 مگابایت بر ثانیه است، در حالی که سرعت خواندن هارد HDD معمولاً بین 50 تا 150 مگابایت بر ثانیه است. با استفاده از هارد SSD، می‌توانید داده‌های خود را در زمان کمتری و با سرعت بالاتری انتقال دهید.

معایب حافظه SSD

حافظه SSD یکی از پیشرفته‌ترین و سریع‌ترین راه‌های ذخیره‌سازی اطلاعات است که در مقایسه با حافظه‌های قدیمی‌تر (HDD) دارای مزایای بسیار زیادی است. اما این حافظه‌ها هم مانند هر فناوری دیگری، بدون عیب نیستند. در این بخش به برخی از معایب حافظه SSD اشاره می‌کنیم که هنگام خرید باید در نظر داشته باشید. این معایب عبارت‌اند از:

۱- بازیابی نکردن اطلاعات

بازیابی نکردن اطلاعات

یکی از مشکلاتی که ممکن است با داشتن حافظه SSD با آن روبرو شوید، عدم امکان بازیابی اطلاعات در صورت خراب شدن آن است. در حافظه SSD، اگر بخشی از تراشه‌ها خراب شود، داده‌های ذخیره شده در آن بخش به طور کامل از بین می‌روند و هیچ راهی برای بازگرداندن آن‌ها وجود ندارد. در حالی که در حافظه HDD، اگر یک بخش از صفحات خراب شود، ممکن است بتوانید با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی داده‌های آن بخش را بازیابی کنید.

۲- میزان دفعات نوشتن

یکی دیگر از معایب حافظه SSD محدود بودن تعداد دفعات نوشتن روی آن است. هر تراشه SSD دارای یک محدوده زمانی است که می‌توانید روی آن داده‌ها را پاک کرده و دوباره روی آن داده‌های جدید بنویسید.

به عبارت دیگر، این محدوده عمر تراشه است که به P/E Cycle یا Program/Erase Cycle معروف است. هر چقدر تعداد دفعات نوشتن روی تراشه بیشتر شود، عمر آن کوتاه‌تر شده و سرعت و کارایی آن کاهش می‌یابد.

۳- ظرفیت

یکی از معایب مهم حافظه SSD ظرفیت کمتر آن نسبت به حافظه HDD است. در حال حاضر، حافظه SSD با ظرفیت‌های بالا قابل دسترس نیست، زیرا ساختن آن بسیار گران تمام می‌شود.

برای مثال، یک حافظه SSD با ظرفیت ۴ ترابایت ممکن است هزاران دلار قیمت داشته باشد، در حالی که یک حافظه HDD با همان ظرفیت ممکن است چند صد دلار قیمت داشته باشد. بنابراین، برای کاربرانی که نیاز به ذخیره‌سازی داده‌های حجیم و چند رسانه‌ای دارند، حافظه SSD گزینه مناسبی نیست.

۴- کاهش سرعت SSD به مرور زمان

کاهش سرعت SSD به مرور زمان

اگرچه سرعت خواندن و نوشتن روی حافظه SSD بسیار بالاتر از حافظه HDD است، اما این سرعت به مرور زمان کاهش می‌یابد. علت این امر این است که هنگام پاک کردن چندین فایل روی SSD، فضای خالص جدید در جای فضای قبلی ایجاد نمی‌شود، بلکه فضای قبلی به صورت provisioned شده نگه داشته می‌شود. این باعث می‌شود که هنگام نوشتن روی SSD، سرعت آن به مرور زمان کاهش یابد.

۵- قیمت بالا

مورد دیگر از معایب حافظه SSD قیمت بالای آن است که باعث می‌شود بسیاری از کاربران از خرید آن منصرف شوند. در حال حاضر، قیمت هر گیگابایت حافظه SSD تقریبا ۱۰ برابر قیمت هر گیگابایت حافظه HDD است.

این اختلاف قیمت بسیار زیاد است و برای کسانی که بودجه محدودی دارند، انتخاب حافظه SSD دشوار خواهد بود. هزینه بالای حافظه SSD به دلیل استفاده از تکنولوژی پیشرفته و طراحی الگوریتم‌های پیچیده در ساختار آن است.

انواع هارد SSD

انواع هارد SSD

حافظه SSD یا Solid State Drive یک نوعی حافظه ذخیره‌سازی است که از تراشه‌های نورون رسانا برای ذخیره داده‌ها استفاده می‌کند. اما همه حافظه‌های SSD یکسان نیستند و بسته به ویژگی‌هایی که دارند، می‌توانند به انواع مختلفی تقسیم شوند. در این بخش به معرفی و مقایسه انواع هارد SSD خواهیم پرداخت. انواع هاردهای SSD عبارت‌اند از:

SATA

این نوع از هارد SSD با استفاده از یک رابط به نام SATA به کامپیوتر یا لپ تاپ متصل می‌شود. این رابط یکی از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین رابط‌های اتصال حافظه‌های ذخیره‌سازی است که در بسیاری از دستگاه‌ها وجود دارد.

اما سرعت انتقال داده‌ها در این رابط محدود است و به حداکثر ۶۰۰ مگابایت بر ثانیه می‌رسد. بنابراین، اگر از یک هارد SSD با رابط SATA استفاده کنید، نمی‌توانید از تمام ظرفیت و سرعت آن بهره ببرید.

هارد SSD با رابط SATA عمدتاً برای اتصال به کامپیوترها و لپ‌تاپ‌های قدیمی‌تر استفاده می‌شود. البته SATA همچنان سرعت بسیار بیشتری را نسبت به حافظه HDD ارائه می‌دهد.

NVMe

هارد NVMe با استفاده از پروتکل NVMe، سرعت بالایی در انتقال داده‌ها دارد و می‌تواند تا 3500 مگابایت بر ثانیه برسد. این سرعت بسیار بالا، به شما امکان می‌دهد تا به طور کامل از سرعت و کارایی هارد SSD خود استفاده کنید. این نوع هارد SSD عمدتاً در سیستم‌های حرفه‌ای و برای کاربرد گیمینگ استفاده می‌شود که نیاز به سرعت بالا در اجرای برنامه‌ها و بازی‌ها دارند.

با استفاده از حافظه NVMe، می‌توانید عملکرد سیستم خود را بهبود دهید و زمان بالا آمدن سیستم عامل، مانند ویندوز و سایر برنامه‌ها و بازی‌ها را به حداقل برسانید و از سرعت بالای این نوع حافظه لذت ببرید.

PCIe

هارد SSD از نوع PCIe با استفاده از رابطی به نام PCIe یا Peripheral Component Interconnect Express به کامپیوتر یا لپ تاپ متصل می‌شود. این رابط یک رابط جانبی است که برای اتصال قطعات مختلف به مادربورد کامپیوتر استفاده می‌شود. سرعت انتقال داده‌ها در این نوع حافظه بستگی به تعداد خطوط (lanes) آن دارد و ممکن است تا 16000 مگابایت بر ثانیه برسد.

بنابراین، می‌توانید سرعت خواندن و نوشتن داده‌ها را به حداکثر مقدار ممکن افزایش دهید و از سرعت بالای بارگذاری ویندوز و برنامه‌ها لذت ببرید. همچنین، این رابط امکان اتصال همزمان چندین هارد را فراهم می‌کند که به شما امکان افزایش فضای ذخیره‌سازی و افزایش سرعت کپی و جابه‌جایی داده‌ها را می‌دهد.

M.2

هارد SSD از نوع M.2 با استفاده از یک فرم فاکتور به نام M.2 به کامپیوتر یا لپ تاپ متصل می‌شود. فرم فاکتور M.2 بسیار کوچک و جمع و جور است و در فضای کم نیز قابل نصب است.

حافظه‌های SSD با فرم فاکتور M.2 ممکن است با پروتکل SATA یا NVMe کار کنند و سرعت‌های انتقال مختلفی داشته باشند. بنابراین، اگر در کامپیوتر یا لپ‌تاپ خود با کمبود فضا مواجه‌اید، می‌توانید از یک هارد SSD با فرم فاکتور M.2 استفاده کنید و از اندازه کوچک و قابلیت انعطاف‌پذیری آن در کامپیوتر خود استفاده کنید تا به راحتی بتوانید سیستم مورد نظر خود را ارتقا دهید.

4 توصیه بسیار بسیار مهم در مورد هاردهای SSD

۱- عواملی که هنگام خرید SSD باید در نظر بگیرید

عواملی که هنگام خرید SSD باید در نظر بگیرید

اگر قصد خرید یک هارد SSD دارید، باید به چند عامل مهم توجه کنید. در این بخش به سه عامل بسیار مهم در هنگام خرید SSD خواهیم پرداخت که هر یک از این عوامل بر سرعت، کارایی و قیمت هارد تأثیر دارند.

ماندگاری

یکی از عواملی که هنگام خرید SSD باید در نظر بگیرید، ماندگاری یا دوام آن است. ماندگاری حافظه SSD به تعداد دفعاتی که می‌توان روی آن داده‌ها را پاک کرد و دوباره نوشت، بستگی دارد.

این تعداد برای هر مدل SSD متفاوت است. SSD‌های SLC یا Single Level Cell دارای بالاترین ماندگاری و همچنین قیمت بالاتری هستند. از طرف دیگر، فناوری‌های MLC و TLC ماندگاری پایین‌تر و قیمت مناسب‌تری دارند. همچنین، فناوری QLC نیز نسبتاً جدید است و ماندگاری متوسط و قیمت ارزان‌تری دارد.

فاکتور فرم

منظور از فاکتور فرم SSD شکل، اندازه و طرز نصب آن است. فاکتور فرم SSD باید با فضای موجود در کامپیوتر یا لپ تاپ شما سازگار باشد. در حال حاضر، سه نوع فاکتور فرم رایج برای SSD وجود دارند: ۲.۵ اینچ، M.2 و PCIe. حافظه‌های SSD‌ از نوع ۲.۵ اینچ با رابط SATA به مادربرد متصل می‌شوند. حافظه‌های SSD از نوع M.2 با رابط SATA یا PCIe و حافظه‌های نوع PCIe با رابط PCIe به مادربرد وصل می‌شوند.

رابط

رابط SSD اشاره به نحوه اتصال و انتقال داده‌ها بین SSD و مادربرد دارد. رابط SSD باید با رابط پشتیبانی شده توسط مادربرد شما سازگار باشد. دو نوع از رایج‌ترین رابط‌هایSSD عبارت‌اند از: SATA و PCIe. رابط SATA مدلی قدیمی و رایج است که برای اتصال حافظه‌های ذخیره‌سازی به مادربرد در کامپیوترهای قدیمی استفاده می‌شود.

SATA دارای انتقال داده با سرعت حداکثر ۶۰۰ مگابایت بر ثانیه به کار می‌رود. رابط PCIe کمی جدیدتر است و دارای سرعت انتقال خیلی بالاتر از SATA است و می‌تواند تا ۱۶۰۰۰ مگابایت بر ثانیه برسد.

مصرف برق

مصرف برق SSD باید با ظرفیت باتری یا منبع تغذیه شما سازگار باشد. به طور کلی، SSD‌ها دارای مصرف برق کمتری نسبت به HDD‌ها هستند، زیرا از قطعات مکانیکی استفاده نمی‌کنند. اما بین SSD‌های مختلف نیز تفاوت در مصرف برق وجود دارد.

SSD‌های با رابط SATA معمولاً مصرف برق کمتری از SSD‌های با رابط PCIe دارند، زیرا سرعت انتقال داده‌ی کمتری دارند. SSD‌های با فاکتور فرم M.2 نیز دارای مصرف برق کمتر از SSD‌های با فاکتور فرم ۲.۵ اینچ هستند، زیرا اندازه‌ای کوچک‌تر و قطعات کمتری دارند.

۲- نحوه نگهداری از هارد SSD

نحوه نگهداری از هارد SSD

برای نگهداری از هارد SSD و افزایش طول عمر آن، می‌توانید به نکات این بخش توجه کنید. برخی از مهم‌ترین توصیه‌ها برای نگهداری از هارد SSD عبارت‌اند از:

از ضربه دیدن هارد جلوگیری کنید. هر چند هارد SSD دارای قطعات مکانیکی نیست و مقاومت بالاتری نسبت به شوک‌های فیزیکی دارد، اما همچنان ضربه‌های شدید ممکن است باعث خراب شدن تراشه‌ها و از بین رفتن داده‌ها شود.

هارد را از رطوبت و گرمای شدید دور نگه‌دارید. همانطور که اشاره کردیم، حافظه SSD ممکن است با نوسانات دمایی شدید آسیب ببیند. بنابراین، همیشه هارد SSD خود را در محیطی خشک و خنک نگه‌دارید و از قرار دادن آن در معرض نور مستقیم خورشید اجتناب کنید.

همچنین، فراموش نکنید که نوشتن مکرر روی هارد SSD ممکن است باعث کاهش عمر و سرعت آن شود. بنابراین، استفاده درستی از آن داشته باشید تا طول عمر بالایی داشته باشد.

۳- نحوه نوشتن و پاکسازی داده ها در حافظه SSD

نحوه نوشتن و پاکسازی داده ها در حافظه SSD

نحوه نوشتن و پاکسازی داده‌ها در حافظه SSD یکی از مسائل مهمی است که باید در نگهداری از این نوع حافظه به آن توجه کنید. حافظه SSD به دلیل محدودیت در تعداد دفعات نوشتن روی تراشه‌های آن، نیاز به روش‌های خاصی برای پاکسازی داده‌های غیرضروری دارد. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:

پاکسازی با روش TRIM

این دستور توسط سیستم‌عامل به حافظه SSD فرستاده می‌شود و به آن می‌گوید که کدام بخش‌های حافظه دیگر مورد استفاده نیستند و می‌توانند پاک شوند. این کار باعث می‌شود که فضای خالص حافظه SSD بیشتر شود و سرعت نوشتن روی آن افزایش یابد.

پاکسازی با روش Secure Erase

این روش تمام داده‌های روی حافظه SSD را به صورت کامل و غیر قابل بازگشت پاک می‌کند. این کار باعث می‌شود که حافظه SSD به حالت کارخانه‌ای یا Factory State برگردد و عملکرد آن بهینه شود.

۴- نحوه‌ی مراقبت از حافظه‌ی SSD

در بخش‌های پیشین، نحوه نگهداری از حافظه SSD را به شما توضیح دادیم. اما برای مراقبت از حافظه‌ی SSD و افزایش عمر و کارایی آن، چهار توصیه نرم‌افزاری نیز وجود دارد که به شما پیشنهاد می‌کنیم انجام دهید، تا عملکرد این نوع حافظه را افزایش دهید. این توصیه‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

حافظه SSD را Defrag نکنید

دیفرگ یا Defrag فقط برای هارد دیسک‌های HDD مناسب است که عملکرد مکانیکی دارند و برای حافظه‌های SSD ضروری نیست. در واقع، Defrag کردن حافظه SSD ممکن است تاثیر منفی نیز داشته باشد و باعث کاهش عمر و سلامت آن شود. حافظه‌های SSD از الگوریتم‌های خاصی برای مدیریت داده‌ها استفاده می‌کنند و نیازی به ترتیب خاصی برای ذخیره‌سازی داده‌ها ندارند.

بخشی از حافظه را خالی نگه دارید

حافظه SSD برای عملکرد بهینه و حفظ سلامتی، نیاز به وجود مقداری فضای خالص دارد. فضای خالص به بخش‌هایی اشاره دارد که هنوز داده‌ای روی آن‌ها نوشته نشده است.

حافظه SSD می‌تواند به صورت همزمان روی چندین بخش خالص داده جدید بنویسد و در نتیجه عملکرد آن بهبود یابد. بنابراین، حافظه SSD نباید پر شود و باید از ذخیره‌سازی فایل‌های حجیم و غیرضروری در آن خودداری کرد تا مقداری از فضای خالص حفظ شود و تاثیر منفی بر عملکرد آن نداشته باشد.

فیلم‌ها و سریال‌ها را در یک درایو دیگر نگه دارید

فیلم‌ها و سریال‌ها را در یک درایو دیگر نگه دارید

بهتر است فیلم‌ها و سریال‌های خود را در یک درایو جداگانه نگه دارید تا فضای حافظه SSD شما را اشغال نکنند. استفاده از یک هارد دیسک HDD یا یک درایو اکسترنال برای ذخیره این فایل‌ها می‌تواند به حفظ فضای خالص حافظه SSD و بهبود سرعت و عملکرد آن کمک کند. در نتیجه، حافظه SSD خود را برای فایل‌های مهم و برنامه‌های سیستم‌عامل خالی نگه دارید و از کارایی بهتر آن بهره ببرید.

به رم توجه کنید

حافظه RAM یک عامل کلیدی در سرعت و عملکرد سیستم است. اگر مقدار رم شما کم باشد، ممکن است کامپیوتر شما با کند شدن، لگ داشتن یا خاموش شدن ناگهانی مواجه شود.

در این شرایط، سیستم عامل به حافظه SSD به عنوان حافظه جانبی پناه می‌برد که این کار باعث کاهش سرعت و عملکرد حافظه SSD می‌شود. بنابراین، بهتر است که به مقدار رم سیستم خود توجه کنید و در صورت نیاز آن را افزایش دهید تا امنیت سیستم به خطر نیفتد و سیستم به صورت پایدار کار کند و روی حافظه SSD فشار مضاعف وارد نکند.

پيشنهاد وب رمز: تفاوت رم سرور با رم معمولی

تفاوت SSD با HDD

تفاوت SSD با HDD

تفاوت SSD با HDD در فناوری، سرعت، قیمت، ظرفیت، مصرف برق و ماندگاری آن‌ها است. SSD یا Solid State Drive نوعی حافظه است که از تراشه‌های فلش برای ذخیره‌سازی داده‌ها استفاده می‌کند. HDD یا Hard Disk Drive حافظه‌ای است که از دیسک‌های مغناطیسی برای ذخیره‌سازی داده‌ها استفاده می‌کند.

SSD‌ها سرعت بالاتر، وزن پایین‌تر، حمل آسان‌تر، مقاومت بالاتر در برابر شوک‌های فیزیکی، مصرف برق کمتر و عملکرد پایدارتری نسبت به HDD‌ها دارند. اما HDD‌ها قیمت پائین‌تر و ظرفیت بالاتری در فضای ذخیره‌سازی دارند و سازگاری بهتری با سیستم‌های قدیمی دارند.

۳ زمانی که شما به حافظه SSD نیاز دارید

۳ زمانی که شما به حافظه SSD نیاز دارید

۱- به دنبال افزایش سرعت بوت هستید

یکی از مشکلات رایج کاربران، زمان طولانی بوت شدن سیستم عامل است. اگر شما هم دائما با این مشکل مواجه‌اید و دوست دارید که سیستم عامل شما در چند ثانیه بالا بیاید، حافظه SSD می‌تواند حلال مشکلات شما باشد.

حافظه SSD به دلیل داشتن سرعت خواندن و نوشتن بالا نسبت به هارد‌های معمولی، می‌تواند زمان بوت را به طور قابل توجهی کاهش دهد و در برخی شرایط ممکن است سیستم عامل شما در 6 ثانیه بوت کند.

۲- به دنبال افزایش سرعت اجرای برنامه‌ها و بازی‌ها هستید

به دنبال افزایش سرعت اجرای برنامه‌ها و بازی‌ها هستید

حافظه SSD نه تنها سرعت بوت را افزایش می‌دهد، بلکه سرعت اجرای برنامه‌ها و بازی‌های کامپیوتر را نیز بهبود می‌دهد. اگر شما به بازی کردن بازی‌های جدید و سنگین علاقه‌مند هستید، حافظه SSD می‌تواند تاثیر قابل توجهی در کاهش زمان لودینگ، جلوگیری از لگ در بازی و افزایش کیفیت گرافیک داشته باشد. همچنین، حافظه SSD می‌تواند سرعت نصب و آپدیت برنامه‌ها و بازی‌ها را نیز افزایش دهد.

۳- مشکلی با قیمت بالاتر این نوع حافظه‌ها ندارید

اگرچه حافظه SSD دارای مزایای فراوان است، اما چالش عمده این حافظه بی‌نظیر، قیمت بالاتر آن نسبت به هارد‌های معمولی است. حافظه SSD با هر ظرفیتی، قیمت بالاتری نسبت به هارد‌های معمولی دارد.

بنابراین، اگر مشکلی با پرداخت قیمت بالاتر برای حافظه SSD ندارید، می‌توانید از این نوع حافظه در سیستم خود استفاده کنید. در غیر این صورت، ممکن است بهتر باشد که راه‌حل‌های دیگری را مد نظر قرار دهید.

حتما قبل از خرید بهترین برندهای SSD را بشناسید. برای این منظور مقاله زیر را مطالعه فرمایید:

بهترین حافظه SSD

تولیدکنندگان SSD را بشناسید!

تولیدکنندگان SSD را بشناسید

بازار SSD تحت سلطه تعداد انگشت شماری از تولیدکنندگان بزرگ است، از جمله:

Crucial

کروشیال یکی از برند معروف در زمینه تولید حافظه‌های SSD است که توسط شرکت Micron Technology Inc تاسیس شده است. این برند از سال ۱۹۹۶ فعالیت خود را آغاز کرده و محصولات با کیفیت، قابل اطمینان و قیمت مناسبی را عرضه می‌کند. یکی از محصولات معروف این برند Crucial P2 است.

Intel

اینتل یکی از شرکت‌های برتر در زمینه تولید تراشه‌های نیمه‌هادی، پردازنده‌ها، مادربردها و حافظه‌های SSD است. این شرکت با تاریخچه‌ای ۵۰ ساله، محصولاتی با کارایی بالا، پشتیبانی فنی قوی و نوآوری‌های پیشرو را ارائه می‌دهد. برخی از محصولات معروف این شرکت شامل Intel Optane، Intel SSD 660p، Intel SSD 760p، Intel SSD 900p و Intel SSD D3-S4610 هستند.

Kingston Technology

شرکتی مستقل و خصوصی در زمینه تولید حافظه‌های رم، فلش و SSD است که در سال ۱۹۸۷ تاسیس شده است. این شرکت دارای نمایندگی در بیش از ۱۷۵ کشور جهان است و به عنوان چهارمین تولیدکننده SSD در جهان شناخته می‌شود. برخی از محصولات معروف این شرکت شامل Kingston A400، Kingston KC600، Kingston KC2500، Kingston UV500 و Kingston HyperX Fury هستند.

Micron Technology Inc

یکی از شرکت‌های بزرگ و معتبر در زمینه تولید تراشه‌های حافظه، رم، فلش و SSD است که در سال ۱۹۷۸ تاسیس شده است. این شرکت دارای نمایندگی‌های متعددی در آمریکا، آسیا و اروپا است و به عنوان دومین تولیدکننده SSD در جهان شناخته می‌شود. برخی از محصولات معروف این شرکت عبارت‌اند از: Micron 2200, Micron 2300, Micron 5210, Micron 7300 و Micron 9300.

Samsung

یکی از شرکت‌های چندملیتی در زمینه تولید محصولات الکترونیک، نیمه‌هادی، تلفن همراه، لوازم خانگی و حافظه‌های SSD است که در سال ۱۹۳۸ تاسیس شده است. این شرکت دارای نمایندگی‌هایی در بیش از ۸۰ کشور جهان است و به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده SSD در جهان شناخته می‌شود. برخی از محصولات معروف این شرکت عبارت‌اند از: Samsung 860 EVO, Samsung 870 QVO, Samsung 970 EVO Plus, Samsung 980 Pro و Samsung Portable SSD T7.

SanDisk

از شرکت‌های پیشرو و پرآوازه در زمینه تولید حافظه‌های فلش، کارت حافظه، فلش درایو و SSD است که در سال ۱۹۸۸ تاسیس شده است. این شرکت نیز در بیش از ۱۰۰ کشور جهان نمایندگی دارد و به عنوان سومین تولیدکننده SSD در جهان شناخته می‌شود. برخی از محصولات معروف این شرکت عبارت‌اند از: SanDisk SSD Plus, SanDisk Ultra 3D و SanDisk Extreme Pro

Seagate Technology

یکی از شرکت‌های معروف و قدیمی در زمینه تولید حافظه‌های سخت‌افزاری (HDD)، هارد هایبرید (SSHD) و حافظه‌های SSD است که در سال ۱۹۷۹ تاسیس شده است. این شرکت دارای محصولات با ظرفیت بالا، امنیت، مقاومت و پشتیبانی فنی مناسب است. برخی از محصولات معروف این شرکت عبارت‌اند از: Seagate Barracuda, Seagate FireCuda و Seagate IronWolf.

SK Hynix

یکی دیگر از شرکت‌های بزرگ و مهم در زمینه تولید تراشه‌های نیمه‌هادی، رم، فلش و SSD است که در سال ۱۹۸۳ تاسیس شده است. این شرکت در کشور کره جنوبی واقع شده است و دارای کارخانه‌های متعدد در کره، چین، آمریکا و ژاپن است. برخی از محصولات معروف این شرکت عبارت‌اند از: SK Hynix Gold P31, SK Hynix Gold S31, SK Hynix Canvas SC300, SK Hynix Canvas SL308 و SK.

Western Digital Corp

شرکتی قدرتمند و مشهور در زمینه تولید حافظه‌های سخت‌افزاری (HDD)، هارد هایبرید (SSHD)، حافظه‌های SSD و حافظه‌های فلش است که در سال ۱۹۷۰ تاسیس شده است. این شرکت به عنوان پنجمین تولیدکننده SSD در جهان شناخته می‌شود. برخی از محصولات معروف این شرکت عبارت‌اند از: WD Blue, WD Black, WD Green, WD My Passport SSD و WD Elements Portable.

نتیجه گیری

در این مقاله، درباره هارد SSD یا درایو حالت جامد که برای ذخیره‌سازی داده‌ها از تراشه‌های فلش استفاده می‌کند، صحبت کردیم. سپس، در مورد این که هارد SSD چگونه کار می‌کند، چه ویژگی‌ها و مزایایی دارد و چرا باید از آن برای ارتقای سیستم خود استفاده کنید، بحث کردیم.

اگر به دنبال خرید سرور برای میزبانی سایت هستید، پیشنهاد می‌کنیم از سرویس‌هایی که از حافظه SSD پشتیبانی می‌کنند، استفاده کنید. زیرا این نوع سرورها دارای سرعت و قدرتی باورنکردنی هستند که امروزه برای انواع امور، ضروری است.

سوالات متداول

هارد SSD یا درایو حالت جامد، نوعی حافظه است که برای ذخیره‌سازی داده‌ها از تراشه‌های فلش استفاده می‌کند. این حافظه هیچ قطعه متحرکی ندارد و به همین دلیل سرعت خواندن و نوشتن بسیار بالاتری نسبت به هارد دیسک‌های سنتی (HDD) دارد. همچنین حافظه SSD دارای مصرف انرژی کمتر، عمر طولانی‌تر و مقاومت بالاتر در برابر شوک و ضربه است.

ظرفیت و قیمت هارد SSD بستگی به نوع، کیفیت، برند و رابط آن دارد. معمولا هارد SSD با ظرفیت‌های مختلف از 120 گیگابایت تا 4 ترابایت در بازار عرضه می‌شود. قیمت هارد SSD نسبت به HDD بالاتر است، اما با توجه به مزایای آن، ارزش خرید را دارد. برای اطلاع از قیمت سرور با درایو SSD به سایت وب رمز مراجعه کنید.

برای نگه‌داری هارد SSD، باید چند نکته را رعایت کنید. اول اینکه، از افزایش دمای بالاتر از حد مجاز جلوگیری کنید. دمای مطلوب برای هارد SSD بین 0 تا 70 درجه سانتیگراد است. دوم اینکه، از قطع و وصل ناگهانی هارد SSD اجتناب کنید. این کار می‌تواند باعث خرابی داده‌ها یا حافظه فلش شود. سوم اینکه، از استفاده از برنامه‌های بهینه‌سازی مخصوص HDD برای هارد SSD خودداری کنید. این برنامه‌ها مانند Defragmenter یا Disk Cleanup، ممکن است باعث فرسودگی زود هنگام هارد SSD شوند.

هارد SSD یا حافظه جامد نسبت به هارد HDD قیمت بالاتری دارد. در صورت خراب شدن یا پاک شدن داده‌ها، امکان بازیابی آن‌ها وجود ندارد یا بسیار دشوار است. برای جلوگیری از این مشکل، باید از روش‌های پشتیبان‌گیری استفاده کنید و به صورت دوره‌ای از داده‌های خود نسخه پشتیبان تهیه کنید.

نوع هارد SSD به نحوه ذخیره‌سازی داده‌ها بر روی تراشه‌های فلش بستگی دارد. نوع هارد SSD شامل SLC، MLC، TLC و QLC است. SLC دارای بیشترین سرعت، عمر و قابلیت اطمینان بالاتری است. MLC و TLC و یا QLC دارای سرعت، عمر و قابلیت اطمینان پایین تری نسبت SLC هستند. همچنین برند تولیدکننده هارد SSD می‌تواند در عملکرد و دوام آن تاثیر داشته باشد.

منبع : en.wikipedia.org

5 پاسخ به “هارد SSD چیست؛ ۱۰ مزیت و ۵ عیب حافظه SSD”

  1. بهروز گفت:

    یکی از دلایلی که میخوام ssd بگیرم (غیر از بوت شدن سریع ویندوز) ، بروزرسانی و آپدیت شدن سریع اونه . ویندوز 10 که داشتم ، آپدیت های ماهانه ویندوز از لحظه شروع که در در بخش آپدیت ستینگ روی دانلود و نصب کلیک میکنی تا پایان که ویندوز بعد از ری استارت شدن نهایی بالا میاد حدود 1.5 ساعت طول میکشید ولی در ویندوز 11 این مدت زمان به حدود 4 ساعت رسیده (با اینکه حجم دانلود 200 مگ بیشتر نیست) که واقعا عذاب آوره . فقط نمیدونم که آیا ssd سرعت فرایند بروزرسانی رو افزایش میده یا نه ؟؟ نکته جالب اینکه در ویندوز 10 ، حدود ده دقیقه طول میکشید تا فایل بروزرسانی دانلود بشه و بعد شروع به نصب کنه ولی در ویندوز 11 ، اول 5 درصد از فایل بروزرسانی رو دانلود میکنه بعد یک ساعت میره برای خودش و هارد روی صد در صد کار میکنه و بعد میاد بقیه فایل رو دانلود میکنه و پروسه نصب شروع میشه . عجیبه واقعا

  2. بهروز گفت:

    هر بار که میگفتین “هارد ssd” یک تیر در قلب من فرو میرفت 😄 یاد اون موقع میوفتادم که میگفتن ویندوز لپتاپ های اپل چیه !!

    • تیم سئو گفت:

      بله شما درست میفرمایید اما برای کاربران هارد ssd اصطلاحی هست که فراگیر تر و ملموس تر هست نسبت به حافظه sdd

  3. 12HD گفت:

    مقاله خوبی بود و آیا وقتی عمر هارد ssdتموم میشه ، چیز های ذخیره شده در آن پاک میشه؟
    و آیا منظورتون از محدود بودن نوشتن رو هاردssd اینطوریه که نباید زیاد روش فایل ها رو بریزیم و پاک کنیم؟

    • تیم سئو گفت:

      خیر، هارد کند می‌شود اما تا زمانی که هارد کار کند اطلاعات روی آن می ماند.
      هر چه تعداد نوشتن روی هارد بیشتر باشد عمر آن زودتر به اتمام می رسد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

بخشی از آمار خدمات وب رمز

تعداد خدمت ارائه شده

71111
خدمات هاست و سرور
220110
خدمات ثبت دامنه
461
پروژه طراحی سایت
155
پروژه سئو سایت

در وب‌رمز رضایت مشتریان اولویت ماست

کارفرمایان در مورد ما چه می‌گویند

خانم مهندس درفشی

خانم مهندس درفشی

مدیر سایت "آژانس ارتباطات دان"
آقای مهندس منظمی

آقای مهندس منظمی

مدیر "هلدینگ گام"
خانم مهندس اسدی

خانم مهندس اسدی

مدیر دیجیتال مارکتینگ "ایران ادونچر"
آقای مهندس طالب زاده

آقای مهندس طالب زاده

مدیر مجموعه مهاجرتی - تحصیلی "کانادا از ایران"

برخی برندها که افتخار خدمت به آنها را داشتیم

جایگاه برند معظم شما اینجا خالیست

webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers
webramz customers

تعدادآرا: 94 - میانگین: 4.7

رأی شما ثبت شد.