بهترین روش‌های بکاپ‌گیری و بازیابی اطلاعات در سرور مجازی (VPS)

بکاپ‌گیری و بازیابی اطلاعات در سرور مجازی (سرور VPS) اهمیت بسیار زیادی دارد. هر سایت یا کسب‌وکار آنلاینی که از سرور مجازی استفاده می‌کند، به یک نظام بکاپ منظم و موثر نیاز دارد تا در صورت از دست رفتن اطلاعات، توان بازیابی و برگرداندن آن‌ها وجود داشته باشد.
در این مقاله، بهترین روش‌های بکاپ‌گیری و بازیابی اطلاعات سرور مجازی را معرفی می‌کنیم و راهکارهای موثری برای حفاظت از داده‌های مهم ارائه خواهیم داد.

اهمیت بکاپ‌گیری در VPS

بکاپ‌گیری در VPS از جنبه‌های مختلفی حائز اهمیت است:
• مقابله با فاکتورهای خطرناک: حملات سایبری، خطاهای انسانی، مشکلات سیستمی و خرابی سخت‌افزاری همواره داده‌های ما را تهدید می‌کنند.
• راه‌حلی برای بازگشت اطلاعات: بکاپ منظم و متنوع امکان بازیابی داده‌ها را فراهم می‌کند.
• افزایش مقاومت و استواری کسب‌وکار: با بکاپ‌گیری منظم، تخریب‌های امکان‌پذیر کاهش می‌یابند.

روش‌های مختلف بکاپ‌گیری در سرور مجازی

۱. بکاپ‌گیری کامل (Full Backup)

بکاپ‌گیری کامل (Full Backup) یکی از روش‌های متداول برای حفظ اطلاعات سرور مجازی است که شامل تهیه یک نسخه دقیق از تمامی داده‌های موجود در سرور در یک بازه زمانی مشخص است. در این روش، کل سیستم از جمله فایل‌ها، پایگاه‌های داده، تنظیمات و برنامه‌های نصب‌شده ذخیره می‌شود. این نوع بکاپ به عنوان یک نقطه بازیابی اصلی عمل می‌کند، به این معنا که در صورت بروز هرگونه خرابی یا از دست رفتن داده‌ها، می‌توان تمام اطلاعات را از همان نقطه به حالت اولیه بازگرداند.

یکی از مزایای اصلی این روش، سادگی و اطمینان بالا در بازیابی اطلاعات است. از آنجایی که کل داده‌ها در یک نسخه بکاپ ذخیره می‌شوند، کاربران می‌توانند بدون نیاز به بررسی چندین فایل بکاپ، تمام سیستم را به سرعت بازیابی کنند. همچنین، این روش برای مشاغلی که داده‌های حیاتی دارند، بسیار مفید است؛ زیرا تضمین می‌کند که هیچ اطلاعاتی از بین نمی‌رود.

با این حال، بکاپ‌گیری کامل دارای معایبی نیز هست. این روش به فضای ذخیره‌سازی زیادی نیاز دارد، زیرا هر بار که یک بکاپ جدید تهیه می‌شود، یک نسخه کامل از تمام داده‌ها ذخیره می‌گردد. همچنین، فرآیند بکاپ‌گیری می‌تواند زمان‌بر باشد، به‌خصوص برای سرورهایی که حجم داده‌های بالایی دارند. به همین دلیل، بسیاری از کاربران ترجیح می‌دهند از این روش در ترکیب با روش‌های دیگر مانند بکاپ‌گیری افزایشی و تفاضلی استفاده کنند.

۲. بکاپ‌گیری افزایشی (Incremental Backup)

در روش بکاپ‌گیری افزایشی، تنها تغییراتی که از آخرین بکاپ ذخیره شده‌اند، مورد توجه قرار می‌گیرند. برخلاف بکاپ‌گیری کامل که تمامی اطلاعات را در هر نسخه جدید ذخیره می‌کند، بکاپ افزایشی فقط داده‌هایی را ذخیره می‌کند که از آخرین بکاپ تغییر کرده‌اند. این روش به طرز چشمگیری فضای ذخیره‌سازی مورد نیاز را کاهش می‌دهد و سرعت فرآیند بکاپ‌گیری را افزایش می‌دهد.

مزیت اصلی این روش، صرفه‌جویی در منابع و زمان است. از آنجایی که فقط داده‌های جدید اضافه می‌شوند، این روش بسیار کارآمدتر از بکاپ‌گیری کامل است و باعث کاهش مصرف پهنای باند و بار پردازشی سرور می‌شود. همچنین، سازمان‌هایی که داده‌های زیادی تولید می‌کنند، می‌توانند از این روش برای ذخیره‌سازی مستمر اطلاعات خود بدون نیاز به ایجاد نسخه‌های حجیم از بکاپ بهره ببرند.

با این حال، فرآیند بازیابی اطلاعات در این روش ممکن است پیچیده‌تر باشد. برای بازگرداندن داده‌ها، ابتدا باید آخرین بکاپ کامل و سپس تمام بکاپ‌های افزایشی بعد از آن بازیابی شوند. این موضوع می‌تواند زمان بازیابی را افزایش دهد و در صورت خرابی یکی از فایل‌های بکاپ افزایشی، داده‌های پس از آن غیرقابل بازیابی شوند.

۳. بکاپ‌گیری تفاضلی (Differential Backup)

بکاپ‌گیری تفاضلی روشی بینابینی است که تمامی تغییراتی را که از آخرین بکاپ کامل ایجاد شده‌اند، ذخیره می‌کند. این روش ترکیبی از مزایای بکاپ‌گیری کامل و افزایشی را ارائه می‌دهد. در مقایسه با بکاپ افزایشی، فرآیند بازیابی ساده‌تر است، زیرا تنها به آخرین بکاپ کامل و آخرین بکاپ تفاضلی نیاز است.

این روش تعادل بین سرعت بکاپ‌گیری و سهولت بازیابی را حفظ می‌کند. بکاپ‌های تفاضلی سریع‌تر از بکاپ‌گیری کامل انجام می‌شوند و در عین حال، بازگرداندن اطلاعات از آن‌ها به نسبت بکاپ‌های افزایشی ساده‌تر است. این باعث می‌شود که بسیاری از کسب‌وکارهای متوسط از این روش برای محافظت از داده‌های خود استفاده کنند.

یکی از معایب این روش این است که با گذشت زمان، حجم بکاپ‌های تفاضلی افزایش می‌یابد، زیرا تمامی تغییرات از زمان آخرین بکاپ کامل ذخیره می‌شوند. این مسئله می‌تواند موجب اشغال فضای ذخیره‌سازی بیشتری نسبت به بکاپ‌گیری افزایشی شود. به همین دلیل، کاربران معمولاً بکاپ‌گیری تفاضلی را در ترکیب با یک برنامه زمان‌بندی‌شده که شامل بکاپ‌های کامل دوره‌ای است، اجرا می‌کنند.

۴. بکاپ‌گیری لحظه‌ای (Snapshot Backup)

بکاپ‌گیری لحظه‌ای (Snapshot Backup) شامل گرفتن یک تصویر فوری از وضعیت سرور در لحظه‌ای خاص است. این روش عمدتاً در محیط‌های ابری و مجازی‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به کاربران امکان می‌دهد تا در صورت بروز مشکل، سرور خود را به همان نقطه بازگردانند.

یکی از مزایای کلیدی این روش، سرعت بالای بازیابی اطلاعات است. از آنجایی که اسنپ‌شات‌ها نسخه‌ای از کل سیستم را در یک لحظه ذخیره می‌کنند، کاربران می‌توانند بدون نیاز به بازگرداندن فایل‌های جداگانه، کل سرور را به وضعیت قبلی بازگردانند. این روش به‌خصوص برای سرورهایی که دائماً در حال تغییر هستند و نیاز به بازیابی سریع دارند، بسیار کاربردی است.

با این حال، اسنپ‌شات‌ها معمولاً به فضای ذخیره‌سازی زیادی نیاز دارند و نمی‌توان آن‌ها را به عنوان یک روش بکاپ‌گیری بلندمدت در نظر گرفت. همچنین، اگر اسنپ‌شات‌ها روی همان سرور ذخیره شوند، در صورت خرابی سخت‌افزار یا هک شدن سیستم، این بکاپ‌ها نیز از بین خواهند رفت.

۵. بکاپ‌گیری خارج از سایت (Offsite Backup)

در این روش، داده‌های بکاپ‌شده در یک مکان جداگانه از سرور اصلی ذخیره می‌شوند. این کار معمولاً با استفاده از سرورهای ابری، دیتاسنترهای دیگر یا دستگاه‌های فیزیکی ذخیره‌سازی انجام می‌شود. هدف این روش، حفاظت از اطلاعات در برابر خطراتی مانند خرابی سخت‌افزاری، بلایای طبیعی و حملات سایبری است.

یکی از مزایای کلیدی این روش، ایمنی بالای داده‌ها است. در صورتی که سرور اصلی دچار مشکل شود، اطلاعات بکاپ در یک مکان دیگر نگهداری شده و قابل بازیابی خواهد بود. شرکت‌هایی که نیاز به حفظ امنیت حداکثری داده‌های خود دارند، معمولاً از این روش در کنار روش‌های دیگر استفاده می‌کنند.

با این حال، مدیریت بکاپ‌های خارج از سایت نیاز به برنامه‌ریزی دقیق دارد. باید مکان‌های ذخیره‌سازی به‌خوبی ایمن شوند و انتقال داده‌ها با استفاده از پروتکل‌های رمزگذاری شده انجام شود. همچنین، این روش ممکن است نیازمند هزینه‌های بیشتری برای ذخیره‌سازی در دیتاسنترهای مختلف یا استفاده از سرویس‌های ابری باشد.

نحوه بازیابی اطلاعات سرور مجازی

بازیابی از طریق کنترل پنل هاستینگ

بسیاری از شرکت‌های هاستینگ امکان بازیابی بکاپ را از طریق کنترل پنل‌هایی مانند cPanel و DirectAdmin فراهم می‌کنند. کاربران می‌توانند با مراجعه به بخش Backup & Restore، آخرین نسخه ذخیره‌شده را انتخاب و به سادگی اطلاعات خود را بازگردانی کنند.

بازیابی دستی از طریق SSH و FTP

در صورتی که دسترسی به کنترل پنل ممکن نباشد، کاربران می‌توانند از SSH و SFTP برای بازیابی بکاپ‌ها استفاده کنند. این روش نیاز به دانش فنی دارد و معمولاً شامل اجرای دستورات rsync یا tar برای انتقال و بازگرداندن فایل‌های بکاپ است.

استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات VPS

نرم‌افزارهایی مانند Rsync، Bacula و Veeam برای مدیریت بکاپ و بازیابی اطلاعات در سرورهای مجازی طراحی شده‌اند. این ابزارها امکاناتی مانند زمان‌بندی بکاپ‌گیری خودکار، رمزگذاری داده‌ها و بازیابی سریع اطلاعات را فراهم می‌کنند.

بکاپ‌گیری دستی و تنظیمات آن

شناسایی داده‌های حیاتی: چه اطلاعاتی باید بکاپ‌گیری شوند؟
اولین مرحله در بکاپ‌گیری دستی، شناسایی فایل‌ها، پوشه‌ها و دیتابیس‌هایی است که دارای اهمیت حیاتی هستند. برای مثال، اگر سرور مجازی شما یک وب‌سایت وردپرسی را اجرا می‌کند، باید از فایل‌های مربوط به وردپرس (مانند wp-content و wp-config.php) و پایگاه داده MySQL نسخه پشتیبان تهیه کنید. اگر سرور شما برای میزبانی یک اپلیکیشن خاص استفاده می‌شود، تمام فایل‌های مربوط به کد منبع، کانفیگ‌های سرور و داده‌های پایگاه داده باید در لیست بکاپ قرار بگیرند.

برای تعیین داده‌های حساس، می‌توانید از دستورات زیر در لینوکس استفاده کنید تا حجم و اهمیت فایل‌های ذخیره‌شده در سرور را مشخص کنید:

du -sh /var/www/html

du -sh /etc/nginx

du -sh /var/lib/mysql

پس از شناسایی فایل‌ها، می‌توان یک استراتژی مناسب برای بکاپ‌گیری طراحی کرد که شامل انتخاب فرمت فایل‌های پشتیبان، فشرده‌سازی داده‌ها و انتخاب روش‌های انتقال است.

انتخاب مقصد بکاپ: ذخیره اطلاعات در محل امن

پس از مشخص کردن داده‌های مهم، باید تصمیم بگیرید که بکاپ‌ها در کجا ذخیره شوند. برخی از گزینه‌های متداول برای ذخیره بکاپ‌های دستی شامل موارد زیر است:

ذخیره‌سازی در یک سرور دیگر: بکاپ‌ها را روی یک سرور از راه دور ذخیره کنید تا در صورت خرابی سرور اصلی، همچنان به داده‌های خود دسترسی داشته باشید. این کار را می‌توان با ابزار Rsync یا SCP انجام داد.
ذخیره‌سازی محلی روی دیسک سخت خارجی: اگر سرور شما از بکاپ‌گیری محلی پشتیبانی می‌کند، می‌توان از هارد اکسترنال یا فضای ابری شخصی برای ذخیره داده‌ها استفاده کرد.
بکاپ‌گیری در فضای ابری: سرویسی مانند Amazon S3، Google Drive یا Backblaze B2 می‌تواند برای نگهداری بکاپ‌های خارج از سایت استفاده شود.
انتخاب محل ذخیره‌سازی به نیازهای امنیتی، دسترسی سریع به داده‌ها و میزان فضای ذخیره‌سازی مورد نیاز بستگی دارد.

اجرای دستورات بکاپ در لینوکس: tar، rsync و cp

بکاپ‌گیری دستی معمولاً از طریق خط فرمان (SSH) در لینوکس انجام می‌شود. برخی از دستورات متداول برای ایجاد نسخه‌های پشتیبان عبارتند از:

بکاپ‌گیری از کل پوشه و فشرده‌سازی آن:

tar -czvf backup-$(date +%F).tar.gz /var/www/html
این دستور پوشه /var/www/html را فشرده کرده و نام فایل بکاپ را بر اساس تاریخ روز ذخیره می‌کند.

کپی فایل‌ها به سرور دیگر با استفاده از Rsync:

rsync -avz /var/www/html/ user@remote-server:/backup/

این دستور فایل‌های مهم را به یک سرور دیگر منتقل می‌کند و به‌صورت خودکار فقط فایل‌های جدید یا تغییر‌یافته را ارسال می‌کند.

کپی ساده فایل‌ها به یک محل دیگر:

cp -r /var/www/html /backup/

این روش ساده‌ترین راه برای کپی کردن اطلاعات است اما برای سرورهای بزرگ پیشنهاد نمی‌شود.

 تست بکاپ: اطمینان از قابلیت بازیابی داده‌ها

یکی از مهم‌ترین مراحل در بکاپ‌گیری دستی، تست کردن نسخه‌های پشتیبان برای اطمینان از صحت و قابلیت بازیابی آن‌هاست. اگر بکاپ‌ها به‌درستی تهیه شوند اما در زمان نیاز قابل استفاده نباشند، هیچ ارزشی ندارند. برای تست نسخه بکاپ، مراحل زیر را دنبال کنید:

بررسی فایل بکاپ: پس از فشرده‌سازی و ذخیره بکاپ، اطمینان حاصل کنید که فایل‌ها در وضعیت سالم هستند:

tar -tzvf backup-2024-03-08.tar.gz

بازیابی یک فایل نمونه: می‌توان یک فایل را از بکاپ استخراج و بررسی کرد

tar -xvzf backup-2024-03-08.tar.gz -C /test_restore/

تست انتقال و سرعت بازیابی: اگر از سرور دیگری برای ذخیره بکاپ استفاده شده است، تست کنید که چقدر طول می‌کشد تا داده‌ها به سرور اصلی بازگردانده شوند.

جمع‌بندی

بکاپ‌گیری منظم و صحیح در سرور مجازی اهمیت بسیار بالایی دارد. با انتخاب روش مناسب و پیاده‌سازی بهترین شیوه‌ها، می‌توان از امنیت اطلاعات اطمینان حاصل کرد و در صورت بروز مشکل، اطلاعات را به سرعت بازیابی کرد.

بکاپ‌گیری دستی گزینه‌ای ایده‌آل برای افرادی است که کنترل کاملی بر فرآیند بکاپ‌گیری می‌خواهند و مایل‌اند به‌صورت دقیق تصمیم بگیرند که کدام داده‌ها، در چه مکانی و چگونه ذخیره شوند. این روش، اگرچه ممکن است زمان‌بر باشد، اما برای سرورهای کوچک و پروژه‌های خاص که نیاز به سفارشی‌سازی بیشتری دارند، بسیار کاربردی است. با استفاده از ابزارهای خط فرمان مانند tar، rsync و cp، کاربران می‌توانند از امنیت و دسترسی سریع به بکاپ‌های خود اطمینان حاصل کنند.

با این حال، پیشنهاد می‌شود که این روش را با بکاپ‌گیری خودکار و ذخیره‌سازی در مکان‌های مختلف ترکیب کنید تا بالاترین سطح امنیت برای اطلاعات سرور مجازی خود را تضمین کنید.